Na czym polega proces psychoterapii?

Decyzja o podjęciu psychoterapii czy choćby skorzystaniu z konsultacji terapeutycznej do najłatwiejszych nie należy. Trzeba pokonać swoje lęki przed oceną, odłożyć na bok schematy myślowe typu: „powinienem sobie poradzić sam”, „kiedy proszę o pomoc, jestem słaby”, „moje problemy nie są aż tak ważne, aby się nimi zajmować” itp. Do tego dochodzi kwestia niewiadomej co do przebiegu spotkania: jaką osobą okaże się terapeuta, co będzie się działo na spotkaniu i jak się do niego przygotować?

Sam proces psychoterapii będzie się na pewno różnił w zależności od nurtu,

w którym pracuje terapeuta, natomiast ich częścią wspólną będzie faza konsultacji, czyli kilku początkowych spotkań, służąca określeniu problemów, z którymi zgłasza się pacjent oraz postawieniu wstępnej diagnozy. W tym celu terapeuta przeprowadza wywiad, w którym pyta m.in. o powód zgłoszenia, aktualna sytuację życiową, kontekst

i historię występowania trudności, rodzinę pochodzenia i inne. Na tej podstawie- pod koniec fazy konsultacji- powstaje początkowe rozumienie trudności i kształtujących

je mechanizmów oraz dobór odpowiedniej formy pomocy. Może to być psychoterapia indywidualna w określonym nurcie, psychoterapia grupowa, interwencja kryzysowa, terapia uzależnień, psychoterapia par, rodzinna itd.

Jeśli wskazaniem dla danego pacjenta jest psychoterapia indywidualna w nurcie prowadzonym przez konsultującego terapeutę, następuje zawarcie kontraktu terapeutycznego, a więc ustalenie celów terapii, które chciałby osiągnąć pacjent oraz formalnych zasad spotkań. Do tych pierwszych należeć może np. praca nad poczuciem własnej wartości, budowaniem relacji z ludźmi, radzenie sobie z emocjami np. lękiem, nadmiernym smutkiem/depresją czy też niekontrolowaną złością. Ustala się także częstotliwość i długość spotkań, zasady płatności za sesje i ich odwoływania oraz przybliżony czas trwania terapii. Kontrakt wyznacza ramy procesu terapeutycznego, stwarzając tym samym poczucie bezpieczeństwa i punkt odniesienia.

Sesje psychoterapii po zawarciu kontraktu nie są już stricte prowadzone przez terapeutę (choć ta kwestia może różnić się ze względu na nurt terapii). Pacjent wnosi

na spotkania ważne dla niego tematy, dzieli się aktualnymi bądź przeszłymi wydarzeniami z życia i wątpliwościami. Terapeuta odnosi się do treści przedstawianych przez pacjenta, dając zewnętrzne spojrzenie na sprawy, rozumienie schematów myślowych

i emocjonalnych. Zadaje także pytania mające pogłębić refleksyjność pacjenta i jego wgląd we własne potrzeby, motywy działań, odczucia. Pogłębianie rozumienia siebie ma prowadzić

do obserwacji własnych nieadaptacyjnych sposobów myślenia, czucia i działania (utrwalonych często w dzieciństwie lub w innych okresach rozwojowych), poszerzenia świadomości zasobów oraz blokad w korzystaniu z własnego potencjału.

Poszerzanie wglądu w siebie ma na celu stopniową rezygnację z utrwalonych mechanizmów i przyjmowanych ról społecznych oraz wykształcanie nowych konstruktywnych sposobów patrzenia na siebie, świat i ludzi. Oczywiście jest to proces wymagający czasu i gotowości do zmiany, a rezultaty są zależne w dużej mierze od motywacji do pracy nad sobą i zaangażowania w terapię. Naturalnym elementem procesu terapii jest opór, który pojawiać się będzie na różnych jej etapach

i przybierać rozmaite formy: od znudzenia terapią i poczucia jej nieskuteczności po wzmocnienie niechcianych objawów np. smutku, lęku itp. Nie należy się jednak tymi przeszkodami zniechęcać, a omawianie tych i innych odczuć wobec terapii

i osoby terapeuty pomoże w pokonaniu blokad i kontynuowaniu procesu zmiany.